Trước yêu cầu nhiệm vụ chính trị của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, sự phát triển của tổ chức Đảng, công tác kiểm tra luôn được tăng cường. Ngày 16/10/1948, tại Chiến khu Việt Bắc, Ban Thường vụ Trung ương Đảng ra Quyết nghị số 29-QN/TW về việc thành lập Ban Kiểm tra Trung ương. Ban Kiểm tra Trung ương đầu tiên gồm các đồng chí: Trần Đăng Ninh, Ủy viên Trung ương Đảng; Nguyễn Thanh Bình, Ủy viên Thường vụ Khu ủy; Hà Xuân Mỹ (Hà Minh Quốc), Ủy viên Thường vụ Tỉnh ủy; đồng chí Trần Đăng Ninh làm Trưởng Ban. Sự ra đời của Ban Kiểm tra Trung ương - Cơ quan kiểm tra chuyên trách đầu tiên của Đảng là một tất yếu khách quan nhằm đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ chính trị của Đảng và công tác xây dựng Đảng. Ngày 16/10/1948 trở thành Ngày truyền thống, đánh dấu mốc son đầu tiên là chặng đường phát triển của Ngành Kiểm tra Đảng.
        Thực hiện chủ trương của Tỉnh ủy, tháng 01/1964, Ban Thường vụ Huyện uỷ đã cử đồng chí Trần Tài, Huyện uỷ viên làm Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Huyện uỷ. Đây là dấu mốc quan trọng đánh dấu sự ra đời của Ủy ban Kiểm tra Đảng huyện Tuyên Hóa, cơ quan tham mưu về lĩnh vực kiểm tra của Đảng bộ huyện. Từ ngày thành lập đến nay, cùng với việc phát triển về tổ chức, qua mỗi nhiệm kỳ Đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng, nhiệm vụ của Ủy ban kiểm tra đã được bổ sung, sửa đổi và quy định trong Điều lệ Đảng. Từ nhiệm vụ xem xét tư cách và cách làm việc của cán bộ, đảng viên, xem xét những việc bất thường xảy ra, kiểm tra những vụ đảng viên làm trái Điều lệ, vi phạm kỷ luật Đảng và pháp luật Nhà nước, vi phạm nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt đảng, vi phạm đạo đức cách mạng của người đảng viên, giải quyết thư tố cáo và khiếu nại kỷ luật, kiểm tra tài chính của Đảng, đến kiểm tra việc thi hành kỷ luật của tổ chức đảng ở cấp dưới, kiểm tra thực hiện chỉ thị, nghị quyết; kiểm tra đảng viên và tổ chức đảng cấp dưới khi có dấu hiệu vi phạm; xử lý và giúp cấp ủy xử lý kỷ luật trong Đảng...
       Trải qua các thời kỳ, đội ngũ cán bộ kiểm tra luôn tuyệt đối trung thành và tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, có bản lĩnh chính trị vững vàng, luôn đoàn kết, vượt qua khó khăn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. 72 năm qua (16/10/1948 - 16/10/2020), dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo Đảng, cấp ủy, UBKT hai cấp đã bám sát nhiệm vụ chính trị, tình hình thực tế tại địa phương và chương trình hoạt động toàn khóa, kế hoạch hằng năm, thực hiện toàn diện các nhiệm vụ mà quy định của Điều lệ Đảng, chủ động tham mưu và tổ chức thực hiện nhiệm vụ cấp ủy giao. Đội ngũ cán bộ kiểm tra luôn giữ vững nguyên tắc, lựa chọn đúng việc, chủ động cách làm; thực hiện nguyên tắc tập trung, dân chủ, khách quan, công tâm, thận trọng, quyết liệt, lấy xây làm chính.
       Kết quả nhiệm kỳ 2015 - 2020, cấp ủy các cấp từ huyện đến cơ sở đã kiểm tra 232 tổ chức đảng và 149 đảng viên; giám sát 151 tổ chức đảng và 122 đảng viên; giải quyết tố cáo 2 tổ chức đảng và 2 đảng viên. Ủy ban kiểm tra hai cấp kiểm tra 4 tổ chức đảng và 23 đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm; kiểm tra 81 tổ chức đảng cấp dưới thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát và 22 tổ chức đảng trong việc thi hành kỷ luật đảng; giám sát chuyên đề đối với 118 tổ chức đảng và 97 đảng viên; kiểm tra tài chính đảng 127 tổ chức đảng; giải quyết tố cáo 2 tổ chức đảng và 7 đảng viên. Chất lượng công tác kiểm tra từng bước được nâng lên; thông qua việc kiểm tra, xử lý giữ vững kỷ luật, kỷ cương của Đảng; củng cố, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng. Công tác kiểm tra không chỉ phát hiện, xử lý tổ chức đảng, đảng viên vi phạm mà còn đưa ra khỏi tổ chức những cán bộ, đảng viên thoái hóa, biến chất; phát hiện, biểu dương, nhân rộng những tập thể và cá nhân tiên tiến, xuất sắc; từ đó có hướng lãnh đạo, chỉ đạo sát thực tế, phù hợp với điều kiện, đặc thù của từng địa phương, đơn vị... đã góp phần tích cực trong công tác xây dựng tổ chức Đảng, cán bộ, đảng viên trong sạch vững mạnh. Đặc biệt, công tác kiểm tra, giám sát thời gian vừa qua đã giúp Ban Thường vụ Huyện ủy tổ chức thành công Đại hội đại biểu Đảng bộ huyện lần thứ XXI, nhiệm kỳ 2020 - 2025 đảm bảo theo đúng quy định và kế hoạch đề ra; kết quả bầu cử Ủy ban Kiểm tra Huyện ủy và 28/28 UBKT đảng ủy cơ sở bầu đủ số lượng, đúng cơ cấu theo nhân sự đã được Ban Thường vụ Huyện ủy phê duyệt. Tổng số thành viên uỷ ban kiểm tra 2 cấp được bầu tại đại hội đủ 109 đồng chí, đảm bảo tiêu chuẩn quy định.
     Với những kết quả đạt được, hằng năm Ủy ban Kiểm tra Huyện ủy luôn đạt danh hiệu tập thể lao động tiên tiến; tập thể lao động xuất sắc và được các cấp khen thưởng: Năm 2016, 2017, 2019 được Ban Thường vụ Tỉnh ủy tặng Bằng khen; năm 2018 Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy tặng Giấy khen; năm 2019 UBND tỉnh tặng Cờ thi đua; nhiệm kỳ 2015 - 2020 được Ban Thường vụ Tỉnh ủy tặng Bằng khen.

Nguyễn Ngọc Lâm